Με την είσοδο της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (1979) το ελληνικό κράτος ήταν υποχρεωμένο: α) να εγκαταλείψει τις ρατσιστικές πολιτικές και τις μεσαιωνικές κοινωνικές πρακτικές για τα άτομα με ειδικές ανάγκες και β) να καταργήσει τους αντιδραστικούς νόμους και να εισάγει νέους δημοκρατικούς θεσμούς που θα εγκαθίδρυαν δομές και υπηρεσίες οι οποίες θα επέτρεπαν στα α.μ.ε.α.να ανακτήσουν την αξιοπρέπεια τους με την αναγνώριση των κοινωνικών, των πολιτικών και των ατομικών τους δικαιωμάτων.
Τα πρώτα δειλά βήματα έγιναν τον Μάρτιο του 1981, κάτω από την πίεση μιας μακράς προεκλογικής περιόδου, όταν η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ψήφισε το Ν. 1143/1981, για να ρυθμίσει τα «Περί ειδικής αγωγής, ειδικής επαγγελματικής εκπαιδεύσεως, και κοινωνικής μερίμνης, των αποκλινόντων εκ του φυσιολογικού ατόμων και άλλων τινών εκπαιδευτικών διατάξεων». Οι συντάκτες του νομοθετήματος αυτού είχαν κάθε πολιτικό, νομικό και κυρίως ιδεολογικό λόγο να αγνοήσουν παντελώς το Διεθνή Χάρτη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, γιατί οι ελληνικές κυβερνήσεις «κωλυσιεργώντας» δε φρόντισαν ως όφειλαν να επικυρώσουν τα Διεθνή Σύμφωνα, Πρωτόκολλα και Συμβάσεις που απαιτούνταν. Έτσι, πέρασαν από τη Βουλή των Ελλήνων -ανενόχλητα- ένα αυταρχικό νομοθετικό πλαίσιο γεμάτο ιδεολογικούς καταναγκασμούς και ταπεινωτικούς χαρακτηρισμούς για τα άτομα με ειδικές ανάγκες.
Τον Οκτώβριο του 1981 η νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ παραμερίζει το θεσμικό πλαίσιο, που εισήγαγε πριν από μερικούς μήνες η Νέα Δημοκρατία, και με το Προεδρικό Διάταγμα 603/1982 καθορίζει «την οργάνωση και τη λειτουργία των μονάδων της ειδικής αγωγής». Το 1985 η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αποτυπώνει τις πολιτικές της αποφάσεις και προθέσεις για την εκπαίδευση των ατόμων με ειδικές ανάγκες με την ψήφιση του νόμου 1566 θεωρώντας σε νομικοπολιτικό επίπεδο πλέον ότι η ειδική αγωγή αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του ΕΝΙΑΙΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ και ΔΩΡΕΑΝ εκπαιδευτικού συστήματος. Οι ρητές διατάξεις των άρθρων 16 και 21 του Συντάγματος της Ελλάδας για «δωρεάν παιδεία σε όλες τις βαθμίδες των κρατικών εκπαιδευτηρίων» και το «Κράτος παίρνει ειδικά μέτρα για την προστασία της αναπηρίας, της νεότητας και των απόρων» περιλαμβάνονται επιτέλους σε νόμο του ελληνικού κράτους.
Το ΠΑΣΟΚ κυβέρνησε την Ελλάδα σχεδόν μια εικοσαετία και αναγνώρισε έμμεσα την αποτυχία των εκπαιδευτικών πολιτικών του για τα άτομα με ειδικές ανάγκες με την ψήφιση του Ν 2817/2000 και 3194/2003, όμως δεν παραδέχτηκε ποτέ τις βασικότερες αδυναμίες των θεσμών και των δομών που συγκρότησε και κράτησαν στη στασιμότητα τα ζητήματα της ειδικής αγωγής.
Πρώτη αδυναμία: Η εμμονή σε ένα ιδιότυπο συγκεντρωτικό και επικίνδυνο γραφειοκρατικό μοντέλο εξουσίας και ελέγχου των Σχολικών Μονάδων Ειδικής Αγωγής, των Κέντρων Διάγνωσης Αξιολόγησης και Υποστήριξης των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, του Τμήματος Ειδικής στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, των σχολικών συμβούλων ειδικής αγωγής, των Περιφερειακών Διευθύνσεων Εκπαίδευσης, αλλά ακόμα και της ίδιας της εκπαίδευσης, μετεκπαίδευσης και επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής και του προσωπικού των ειδικοτήτων που εργάζονται σε ΣΜΕΑ και ΚΔΑΥ. Πάντοτε «οι επίλεκτοι ημέτεροι» των εκάστοτε ηγεσιών του Υπουργείου Παιδείας εμπόδιζαν και αν μπορούσαν θρυμμάτιζαν κάθε εκφρασμένη δημοκρατική, επιστημονική και κοινωνική συμμετοχή. Γι’ αυτούς «σοβαρός διάλογος» γινόταν μόνο στη λογική του «δούναι και λαβείν» από ένα συναπάντημα οικονομικών, ατομικών, πελατειακών και ψηφοθηρικών συμφερόντων. Μια ακραία διαφθορά που έριξε τον ευαίσθητο χώρο της ειδικής αγωγής σ’ ένα σκοτεινό λαβύρινθο, χωρίς διεξόδους για τα άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές και άλλες πολύ σοβαρές ανάγκες.
Δεύτερη αδυναμία: Η παραπομπή σε σωρεία προεδρικών διαταγμάτων και υπουργικών αποφάσεων, για να ρυθμιστούν απλά ή σύνθετα θέματα τα οποία «φορούσαν τη δομή, τη λειτουργία και την ίδρυση των ΣΜΕΑ, των ΚΔΑΥ, αλλά και τους διορισμούς, τις μεταθέσεις, τις αποσπάσεις του προσωπικού και την επιλογή των στελεχών της ειδικής αγωγής με την εμπλοκή υπηρεσιακών συμβουλίων αμφισβητούμενης συνταγματικής και δημοκρατικής νομιμότητας. Με το υποσύστημα της ειδικής αγωγής που αφορά περίπου το 1,5% του μαθητικού πληθυσμού «μπερδεύονται» οι περισσότεροι μηχανισμοί του Υπουργείου Παιδείας και της Τοπικής -Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης.
Τρίτη αδυναμία: Δεν αποσαφηνίστηκαν ποτέ οι διακριτοί ρόλοι και αρμοδιότητες των εμπλεκομένων διοικητικών και πολιτικών κέντρων που διαχειρίζονται θέματα ειδικής αγωγής, εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης, αλλά και προστασίας δικαιωμάτων των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
Ο Πανελλήνιος Επιστημονικός Σύλλογος Ειδικής Αγωγής και το περιοδικό «ΘΕΜΑΤΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ» μελέτησαν, ανάλυσαν και κατάθεσαν με σαφήνεια προς όλες τις κατευθύνσεις τις απόψεις τους για την κρίση που ταλανίζει χρόνια τώρα το υποσύστημα της ειδικής αγωγής με την παραγωγή και την αναπαραγωγή συνθηκών που θεριεύουν το σχολικό και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Και μ' αυτό το σημείωμα ας θεωρηθεί ότι χτυπάμε το καμπανάκι στη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας που όλες οι ενδείξεις φανερώνουν ότι ακολουθεί κατά πόδας τους σκοτεινούς σχεδιασμούς που ανέπτυξε το ΠΑΣΟΚ, - βολεύοντας πολλούς, με ποικίλα συμφέροντα, εντός και εκτός του εκπαιδευτικού συστήματος.
Το επιχείρημα του Υφυπουργού Παιδείας ότι εμείς «κυβερνούμε και δε συγκυβερνούμε» προκειμένου να απορρίψει δημόσια την πρόταση για ουσιαστικό διάλογο με τους επιστημονικούς και κοινωνικούς φορείς για τις νέες νομοθετικές ρυθμίσεις στον ευαίσθητο χώρο της ειδικής αγωγής άρχισε να ανησυχεί όσους και όσες πιστεύουν στο Σύνταγμα της χώρας που επιτάσσει ρητά: ότι όλοι έχουν το δικαίωμα πρόσβασης στη δημόσια δωρεάν εκπαίδευση και προπάντων τα άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
